Meer dan 10.000 artikelen in open access in 2019

Op 13 februari is het 10.000ste open access artikel geadministreerd dat in het jaar 2019 binnen de landelijke overeenkomsten met uitgevers is gepubliceerd. Het is de eerste keer dat dit aantal in een jaar wordt gehaald. 

Sinds de allereerste open access deal eind 2014 worden naast het betalen van leesrechten (Read) ook afspraken gemaakt over de verrekening van open access publicaties (Publish) voor onderzoekers. Hierdoor hoeven onderzoekers die verbonden zijn aan een Nederlandse universiteit wanneer zij open access publiceren in een selectie van overeengekomen tijdschriften niet meer zelf te betalen. Dit soort overeenkomsten heeft de groei van het aantal open access artikelen in de afgelopen jaren versneld. Een overzicht van lopende overeenkomsten wordt op openaccess.nl bijgehouden. 

Naar schatting, de exacte cijfers zullen later in dit jaar bekend worden, zal dit rond de 25% zijn van het totale aantal artikelen dat in Nederland is gepubliceerd in 2019. Er wordt uiteraard ook via andere wegen in open access gepubliceerd. Zo neemt het aantal open access publicaties dat verschijnt bij volledige open access uitgevers en platformen toe. Deze routes vallen nog buiten de landelijke deals. Ook maken onderzoekers en instellingen hun artikelen vaker open via de repository van de eigen instelling, bijvoorbeeld door gebruik te maken van het artikel 25fa Auteurswet (Taverne-amendement). Dit wetsartikel stelt onderzoekers in staat om publicaties 6 maanden na publicatie bij een uitgever vrij beschikbaar te stellen. De publicaties die in de repositories worden gepubliceerd, worden ook beschikbaar gesteld via de nationale portal NARCIS. De informatie in NARCIS wordt opgenomen in een aantal internationale diensten, waaronder Google Scholar en OpenAIRE.

Al deze acties hebben ertoe geleid dat in 2018 het percentage open access publicaties inmiddels 54% bedroeg.